در سری برنامه‌های پساجنگ دانشگاه علامه، با افتخار میزبان دکتر حسن ملکی، استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، هستیم. دکتر ملکی با تجربه‌ای عمیق از دوران جنگ و تحلیل‌های علمی، نگاه خود را نسبت به پیامدهای جنگ و تهدیدات امنیت ملی با مخاطبان به اشتراک گذاشتند. این گفتگو فرصتی است برای درک بهتر تاریخ معاصر ایران و درس‌های امنیتی که هنوز برای کشور ما کاربرد دارند.
دکتر ملکی در ابتدای برنامه با ادای احترام به ایام سوگواری امام حسین (ع) و یاد شهدای کشور، فضای جلسه را معنوی و رسمی آغاز کردند. ایشان با صدایی آرام اما پر از تأثیر گفتند که فقدان تعدادی از عزیزان نظامی و علمی کشور، سنگینی خاصی به دل‌ها وارد کرده و این غم را باید با دقت درک و بازخوانی کرد.
در ادامه، ایشان بر اهمیت یادآوری فداکاری‌ها و جانفشانی‌های افرادی که در مسیر حفظ کشور و ارزش‌های نظام جان خود را از دست داده‌اند تأکید کردند. به باور دکتر ملکی، این یادآوری‌ها نه تنها احترام به گذشته است بلکه راهنمای عمل برای نسل امروز و آینده کشور محسوب می‌شود.
وی همچنین خاطرنشان کردند که سوگواری و عزاداری نباید صرفاً یک مراسم احساسی باشد، بلکه باید با تفکر و تحلیل همراه باشد تا بتوان از تجربه‌های گذشته برای تصمیم‌گیری‌های آینده بهره گرفت.
نگاه شخصی به جنگ
دکتر ملکی نگاه خود به جنگ را فراتر از رویدادهای سیاسی و نظامی صرف دانست و آن را یک تجربه تاریخی و روانشناختی بررسی کرد. ایشان گفتند که جنگ تحمیلی علیه ایران، تنها یک صفحه از کتاب بزرگ‌تر تضاد ایران با قدرت‌های جهانی است و این تضاد سرشتی و پایدار است، نه مقطعی یا قراردادی.
ایشان توضیح دادند که تجربه جنگ نشان داده است که دشمنان ایران همواره با رویکردهای پیچیده و متفاوت سعی در تضعیف کشور دارند. بنابراین، تحلیل شخصی ایشان بر این مبناست که آمادگی ذهنی و ملی برای مواجهه با تهدیدات، یک نیاز دائمی است و نباید با گذر زمان کاهش یابد.
همچنین دکتر ملکی به تاثیر جنگ بر روان جامعه و نسل‌های بعدی اشاره کردند. ایشان گفتند که تجربه جنگ و شرایط سخت تحمیلی، هرچند دردناک بود، اما نسل امروز را مقاوم‌تر و آگاه‌تر ساخته است و این تجربه می‌تواند در مواجهه با تهدیدات جدید نقش حیاتی ایفا کند.
مذاکرات و حمله دشمن
دکتر ملکی به تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای تعامل هوشمندانه با دشمنان از طریق مذاکرات اشاره کردند و بیان داشتند که ایران همواره سعی کرده از ابزار دیپلماسی به نفع امنیت ملی استفاده کند. با این حال، دشمنان بدون رعایت اصول اخلاقی و انسانی، حملات ناجوانمردانه‌ای انجام دادند که اهداف علمی و نظامی کشور را هدف قرار می‌داد.
ایشان با جزئیات بیشتری توضیح دادند که دشمنان با تمرکز بر مراکز هسته‌ای و افراد کلیدی علمی و نظامی، سعی داشتند توان دفاعی و فناوری کشور را کاهش دهند. با این حال، تحلیل دکتر ملکی نشان می‌دهد که اقدامات دشمن محدود به حملات فیزیکی نبود و بخشی از برنامه‌ها شامل ایجاد فضای روانی و رسانه‌ای برای تحت فشار قرار دادن ایران بود.
دکتر ملکی همچنین تاکید کردند که جمهوری اسلامی ایران با هوشمندی و برنامه‌ریزی، بسیاری از اهداف دشمن را خنثی کرد و نشان داد که شروع‌کننده دشمنان هستند اما پایان‌دهنده، هرگز نخواهند بود. این جمله به معنای حفظ قدرت ملی و مقاومت در برابر تهدیدات است.
اهداف دشمن و پیامدها
بر اساس تحلیل دکتر ملکی، دشمنان ایران تنها به دنبال جنگ نظامی نیستند؛ بلکه هدف نهایی آن‌ها تضعیف و از بین بردن نظام جمهوری اسلامی است. ایشان گفتند که اقدامات واسطه‌ای شامل حمله به مراکز علمی و نظامی، ضربه به توان موشکی و ایجاد نفوذ در ساختارهای کشور است.
ایشان تاکید کردند که این اهداف فراتر از تصورات معمول است و مقابله با آن نیازمند تحلیل جامع و استراتژیک است. توان دفاعی و موشکی ایران در طول تاریخ نشان داده که کشور ما می‌تواند در مقابل حملات و تهدیدات گسترده مقاومت کند.
همچنین دکتر ملکی اشاره کردند که این مقابله نیازمند همکاری همه نهادها و افزایش ظرفیت‌های داخلی است. بدون آمادگی ملی و برنامه‌ریزی دقیق، نمی‌توان در برابر اهداف دشمنان موفق عمل کرد.
ضرورت آمادگی و پذیرش هزینه‌ها
دکتر ملکی بار دیگر تأکید کردند که راه انقلاب اسلامی و حفظ ارزش‌ها، راهی است که همیشه هزینه دارد. ایشان توضیح دادند که پذیرش مسئولیت، فداکاری و آمادگی برای مقابله با تهدیدات، کلید موفقیت در مسیر ملی و امنیتی است.
ایشان گفتند که جامعه باید واقعیت‌ها را بپذیرد و بفهمد که تهدیدات جدید همواره وجود خواهند داشت و بدون آگاهی و هوشیاری، آسیب‌پذیری افزایش می‌یابد. بنابراین، تحلیل آسیب‌ها و برنامه‌ریزی دقیق برای پیشگیری، از مهم‌ترین اقدامات برای حفاظت از کشور است.
در ادامه، دکتر ملکی توصیه کردند که آمادگی مستمر و به‌روز نگه داشتن ظرفیت‌های دفاعی و امنیتی، نه تنها مسئولیت نظامیان و دولتمردان، بلکه وظیفه هر شهروند آگاه است.
توصیه به مسئولان امنیتی و اطلاعاتی
دکتر ملکی به مسئولان نظامی و امنیتی یادآوری کردند که دشمن نامرد و خبیث است و نباید اجازه نفوذ بدهند. ایشان تأکید کردند که اقدامات امنیتی باید دقیق، جامع و هوشمندانه باشد تا بتوان از تهدیدات جلوگیری کرد.
ایشان افزودند که تجربه جنگ و پساجنگ نشان می‌دهد که حتی کوچک‌ترین غفلت می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد. بنابراین، هوشیاری و تحلیل دقیق داده‌ها و رویدادها، بخش مهمی از موفقیت هر برنامه امنیتی محسوب می‌شود.
در پایان این بخش، دکتر ملکی اشاره کردند که همکاری میان بخش‌های مختلف نظامی، اطلاعاتی و دانشگاهی، کلید افزایش کارآمدی امنیت ملی است و نباید هیچ بخشی از این زنجیره مهم نادیده گرفته شود.
توصیه به جامعه و شهروندان
به عنوان شهروند و استاد دانشگاه، دکتر ملکی به مردم نیز توصیه کردند که دلسوزی و مراقبت برای نظام و ارزش‌های انقلاب، وظیفه هر ایرانی است. ایشان گفتند که هشیاری و آگاهی فردی و جمعی، کلید ادامه مسیر کشور به سوی تمدن ایرانی-اسلامی است.
ایشان افزودند که مسیر انقلاب با هزینه همراه است و شهروندان باید واقعیت‌ها را درک کنند، اما با آگاهی و آمادگی، می‌توان مسیر پیشرفت و امنیت ملی را تضمین کرد. دکتر ملکی در پایان گفتند:
“مسیر انقلاب اسلامی با هزینه همراه است، اما با آگاهی و آمادگی می‌توانیم از آن عبور کنیم و آینده‌ای امن و پایدار بسازیم.”
جمع‌بندی
در مجموع، صحبت‌های دکتر حسن ملکی تصویری جامع از تجربه جنگ و پیامدهای امنیتی آن ارائه می‌دهد. ایشان تأکید کردند که جنگ صرفاً یک تجربه نظامی نبوده و تاثیرات روانشناختی، اجتماعی و تاریخی گسترده‌ای بر کشور داشته است. نگاه شخصی ایشان به جنگ و تهدیدات دشمن، نشان می‌دهد که حفظ امنیت ملی نیازمند آمادگی دائمی، تحلیل هوشمندانه و برنامه‌ریزی استراتژیک است. همچنین ایشان یادآوری کردند که تجربه‌های گذشته، به‌ویژه فداکاری‌ها و مقاومت مردم، می‌تواند درس‌های ارزشمندی برای مواجهه با چالش‌های امروز و آینده ارائه دهد.
دکتر ملکی در عین حال بر اهمیت همکاری همه جانبه بین نهادهای نظامی، اطلاعاتی و دانشگاهی تأکید کردند و نقش هر شهروند آگاه را در حفظ امنیت و پیشرفت کشور برجسته کردند. پیام اصلی ایشان روشن است: مسیر حفظ ارزش‌ها و امنیت ملی با هزینه همراه است، اما با آگاهی، آمادگی و مقاومت جمعی، می‌توان از تهدیدات عبور کرد و آینده‌ای امن و پایدار برای کشور ساخت. این جمع‌بندی، راهنمای عمل و هشداری مهم برای نسل‌های امروز و فردای ایران است.
